ITMO Üniversitesi'nde Yapay Zeka Enstitüsü Açıldı
ITMO Üniversitesi’nde Yapay Zekâ Enstitüsü (AI Institute) faaliyete geçti. Yeni yapı, yalnızca yapay zekâ alanındaki araştırmaları sürdürmekle kalmayacak, aynı zamanda tam bir inovasyon döngüsü sağlayacak: temel bilimden başlayarak geliştirilen çözümlerin ekonominin gerçek sektörlerine uygulanmasına kadar. Enstitünün iddialı hedefleri arasında yerli güçlü yapay zekâ (AGI) geliştirilmesi ve AI Inspired Science ekosisteminin hayata geçirilmesi bulunuyor. Bu hedefleri Enstitü Direktörü Aleksandr Bukhanovskiy anlattı.
Enstitünün Kuruluş Gerekçesi
Bukhanovskiy’e göre Enstitü’nün açılması, ITMO’nun son yıllarda kaydettiği başarıların doğal sonucu. Üniversite, Rusya içi yapay zekâ sıralamasında A+ grubuna girdi, QS sıralamasında Yapay Zekâ ve Veri Bilimi alanında ilk 100’e yükseldi ve ulusal ölçekte bir yapay zekâ uzmanı yetiştirme modeli geliştirdi. 2017’den bu yana ITMO, dağınık araştırma gruplarından, NTI Makine Öğrenimi Yetkinlik Merkezi (2018) ve Sanayide Güçlü Yapay Zekâ Araştırma Merkezine (2021) uzanan bir yol kat etti. Bugün ise bu birikim, yeni Enstitü’nün temelini oluşturuyor.
Enstitü’nün yapısında, Rosneft ve Mosstroiinform ile kurumsal laboratuvarlar, genç araştırmacılar için kompozit yapay zekâ laboratuvarı, LISA araştırma laboratuvarı ve birçok uzmanlaşmış bölüm bulunuyor. Çalışan sayısı, üniversitenin dört mega-fakültesinden yüzlerce kişiyi kapsıyor.
Stratejik Hedefler
Yeni Enstitü, ITMO’nun önümüzdeki on yıl için stratejik gelişim motoru olacak. Bukhanovskiy, üniversitenin doğal yollarla ulaştığı “tavana” dikkat çekerek, büyümeyi sürdürebilmek için “egemen yapay zekâ”nın gerekli olduğunu vurguladı. Bu yapay zekâ yalnızca ITMO’da geliştirilmeyecek, aynı zamanda üniversitenin kendi bilimsel ve eğitimsel dönüşüm süreçlerinde de kullanılacak.
2030’a kadar ITMO’daki bağımsız bilimsel alanların, AI Inspired Science ekosistemine entegre olması bekleniyor. Yapay zekâ kullanımı, halihazırda araştırmaları 1,5–3 kat hızlandırıyor. Yakın gelecekte bilim dünyasının, yapay zekâyı etkin kullananlar ve kullanamayanlar olarak ikiye ayrılacağı öngörülüyor. Bukhanovskiy’e göre kazananlar, “en güncel yapay zekâya” sahip olan araştırma merkezleri olacak.
Güçlü Yapay Zekâ (AGI) Hedefi
Enstitünün en iddialı amaçlarından biri, profesyonel seviyede yerli güçlü yapay zekâ (AGI) geliştirmek. Bu sistem, bir üniversite mezunu gibi temel mesleki bilgiye sahip olacak, farklı alanları birleştirecek, sürekli öğrenerek yeni görevleri çözebilecek. Bukhanovskiy, asıl zorluğun böyle bir yapay zekâya insanın yeni disiplinleri öğrenme yöntemini kazandırmak olduğunu belirtti.
Bu vizyonun uygulanabilirliği şimdiden kimya, malzeme bilimi, klinik tıp, petrol ve gaz mühendisliği ile şehircilik projelerinde test edildi. İlk prototiplerin 2025 sonuna kadar ITMO’da tanıtılması planlanıyor.
Ekonomiyle İşbirliği
Enstitü, işbirliği için güçlü bir endüstri ağına sahip. İş ortakları arasında Gazprom Neft, Tatneft, Rosneft, şehir planlama kuruluşları (Mosstroiinform, Roket Group, Ametist) ve bankalar (Sberbank, Alfa-Bank) yer alıyor. Ayrıca kamu sektörü için de projeler geliştiriliyor.
Yönetim Modeli
Enstitü, federatif ve kolektif bir yönetişim modeliyle yönetiliyor. Stratejik kararlar, “direktörler kurulu” tarafından alınıyor. Her direktör, kendi alanında (örneğin A\* seviyesinde yayınlar, bilimsel fon toplama vb.) tanınmış bir lider.
Kararların uygulanması ise Proje Faaliyetleri Koordinasyon Merkezi tarafından yürütülüyor. Bu birim, finans, insan kaynağı, proje yönetimi, altyapı desteği ve iş ortaklıklarının koordinasyonu gibi konularda tüm Enstitü’nün çalışmalarını optimize ediyor.
Editör Yorumu
ITMO Üniversitesi’nde Yapay Zekâ Enstitüsü açıldı. Bu, sadece Rusya için değil, burada okumak isteyen öğrenciler için de büyük bir adım. Çünkü artık yapay zekâ sadece derslerde değil, hayatın içinde.
Öğrenciler bu enstitüde kitapla sınırlı kalmıyor. Gerçek projelere katılıyor, dev firmalarla ortak çalışmaların parçası oluyor. Yani daha mezun olmadan geleceğin mesleklerine hazırlanıyorlar.
Veliler için de güven veren bir tablo bu. Çocuklarınız yalnızca sınıfta değil, araştırma merkezlerinde, laboratuvarlarda, sektörün kalbinde yetişiyor.
Biz Volga Education olarak öğrencilerimize hep şunu söylüyoruz: Rusya’da okumak sadece diploma almak değildir. ITMO gibi üniversitelerde eğitim, geleceği bugünden yaşamak demektir.
St.Petersburg ITMO Üniversitesi
18.09.2025