ITMO Üniversitesi, Yapay Zeka Alanında Çığır Açan Araştırmalar İçin 1 Milyar Rubleden Fazla Fon Alacak
Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı tarafından düzenlenen ve “Veri Ekonomisi” ulusal projesinin bir parçası olan “Yapay Zekâ” federal projesi kapsamında gerçekleşen araştırma merkezleri destek yarışmasında, ITMO Üniversitesi’nin “Endüstride Güçlü Yapay Zekâ Merkezi” bir kez daha birincilik kazandı. Merkez, ileri yapay zekâ (YZ) araştırmaları için 676 milyon ruble devlet desteği alacak. Buna ek olarak, “Endüstride Dijital Teknolojiler Derneği”, Sberbank ve Tatneft gibi partnerlerden 340 milyon ruble finansman sağlanacak. Böylece toplam destek 1 milyar rubleyi aşacak.
Rusya Hükümeti Koordinasyon Merkezi’nde düzenlenen sonuç açıklamasına katılan Başbakan Yardımcısı Dmitriy Çernışenko, “Üçüncü dalga” YZ araştırma merkezlerinden 7’sinin her birine iki yıllık süreyle 676 milyon ruble destek verileceğini bildirdi. Toplam bütçe 4,7 milyar rubleyi buluyor. Desteklenen merkezler, “güçlü, güvenilir ve çoklu ajanlı” yapay zekâ alanında temel araştırmalar yapacak.
ITMO araştırmacıları, 2025 ve 2026 yıllarında çoklu ajanlı sistemler (ÇAS) temel modellerinin tam geliştirme döngüsünün otomasyonuna odaklanacak. Bu modeller, çok karmaşık yapay sinir ağları olup, çok büyük ve çeşitli veri kümeleriyle eğitilerek geniş bir problem yelpazesini çözme kapasitesine sahip. Çoklu ajanlı sistemler ise, kendi strateji ve karar mekanizmalarına sahip birden fazla etkileşimli ajan içeriyor. Bu kolektif davranış, yapay zekânın genel yeteneklerini, bağlamı anlama ve kendi kendini geliştirme özelliklerini geliştirebilir.
Araştırma çıktıları yenilikçi yazılım çözümlerinin temelini oluşturacak. Açık kaynaklı bir çerçeve ve deneysel pilotlama için donanım-yazılım ortamı geliştirilecek. ITMO, bu altyapıyla petrol ve gaz, şehir planlama ve bilim insanlarının kimya ve klinik tıp alanlarındaki işlerini destekleyen üç yapay zekâ sistemi yaratacak. Projeye Rusya Bilimler Akademisi’nin iki enstitüsü ile V.A. Almazov Ulusal Tıbbi Araştırma Merkezi destek verecek.
Ayrıca ITMO’nun geliştirmeleri temelinde, yapay zekâ alanında üç modüler mesleki eğitim programı hazırlanacak: uzman müşteriler için, sektörel büyük dil modeli geliştiricileri için ve YZ alanında bilim insanları ve öğretim üyeleri için.
ITMO Mega Fakültesi Direktörü ve “Endüstride Güçlü Yapay Zekâ Merkezi” Başkanı Aleksandr Bukhanovskiy, “Günümüz çoklu ajanlı yapay zekâ sistemleri, el işçiliğiyle yaratılmış yapay sanat eserleri gibidir. Ancak bu sistemlerin sanayiye yayılması, ekonomiye nüfuz etmesi, ancak daha erişilebilir ve kitlesel üretimle mümkün. Bu nedenle güçlü yapay zekânın, kendi başına özel yapay zekâ sistemleri tasarlayabilmesi kritik önemdedir,” diye vurguladı.
Merkez, 2021 Ekim ayında federal “Yapay Zekâ” projesi kapsamında yapılan yarışmada seçilen altı merkezden biri olmuştu. Amacı, yerli YZ çözümleri geliştirmek ve yüksek teknolojili şirketler için uzman yetiştirmek. Çalışmalar sırasında 22 endüstri partneri çekildi; bunlar arasında Sberbank, Gazprom Neft ve Tatneft yer alıyor. Merkez, açık kaynaklı çözümlerle farklı sanayi problemlerini başarıyla çözüyor: ilaç tabletleri üretmek, Arktik’te endüstriyel ve liman tesisleri tasarlamak, gaz boru hattından alınan manyetogramlarda anormallik tespiti gibi.
Başbakan Yardımcısı Çernışenko, Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Başbakan Mihail Mişustin’in yapay zekâda temel bilim alanlarına öncelik verilmesini ve araştırmaların yapay zekâ teknolojileri kullanılarak sürdürülmesini istediğini belirtti. YZ merkezlerine yapılan yatırımların etkinliğinin kanıtlandığını, birinci dalga merkezlerinin güçlü, güvenilir ve etik yapay zekâ üzerinde çalıştığını, ikinci dalga merkezlerin ise sağlık, ulaşım, sanayi ve akıllı şehirlerde sektörel araştırmalar yaptığını aktardı.
Bu merkezlerin Rusya’daki YZ bilimsel altyapısının yarısını oluşturduğu ve 2030’a kadar dünyadaki üst düzey YZ konferanslarında en az 450 makale yayımlama hedefinin konulduğu ifade edildi.
2024’te yapılan önemli bir strateji toplantısında, dünyaca ünlü Rus bilim insanları önümüzdeki yıllar için yapay zekâ alanında 10 öncelikli araştırma yönünü belirledi. Bu yönler devlet yatırımlarının temelini oluşturuyor ve üçüncü dalga seçimleri bu önceliklere göre yapıldı. Ekonomik Kalkınma ve Eğitim Bakanlıkları, bu doğrultuda YZ araştırmaları için Birleşik Program hazırlıyor.
Stratejik YZ Destek ve Geliştirme Ajansı (SAPFIR), Skolkovo Vakfı bazında kuruldu ve üçüncü dalga YZ merkezleri seçiminde koordinatör olarak görev yapıyor. SAPFIR direktörü Tatiana Soyuznova, yedi merkezden her birinin iki yıl boyunca 676 milyon ruble alacağını ve bu merkezlerin hem bilimsel hem ticari alanda tüm hedeflerini gerçekleştirmesi için destekleneceğini belirtti. Bu çalışmaların Rusya’nın yapay zekâ teknolojilerindeki teknolojik birikimini güçlendireceği ve ülkedeki en yetenekli YZ uzmanlarını çekmeye yardımcı olacağı ifade edildi.
06.06.2025